RUUD-JAN KOKKE: BLAUWE GOLVEN ZIJN DE ERAMUSBRUG VAN ARNHEM

© foto Gerth van Roden / Gelders Archief 1978

Wel eens op een verkeersplein met viaducten geweest buiten Arnhem? Zowel in Nederland als buiten de grenzen is er één passende term: desolaat. Het zijn meestal plekken vol fijnstof, uitlaatgassen, zwerfvuil en achterstallig onderhoud.

Arnhem is de enige stad waarbij het verkeersplein zelf een bijzaak is geworden en de hoofdrol opgeëist wordt door een golvend blauw-wit patroon dat diagonaal over het plein en onder de bruggen door klotst. Het verbindt de donkere stukken onder de bruggen met de open lichte ruimtes, hier en daar doorklieft door bochtige wegdelen. Het is een functioneel en zeer geslaagd plein.

BLAUWE GOLVEN NA DE VERKIEZINGEN VAN MAART 2018

© foto Gerth van Roden / Gelders Archief 1977

BEHOUD

Wij pleiten voor behoud van Peter Struyckens Blauwe Golven, een voor Arnhem iconisch en in Nederland en Europa uniek omgevingskunstwerk. Arnhem slaat een slecht figuur als een unieke kunsttoepassing van een vooraanstaand en onderscheiden Nederlands kunstenaar en voormalig docent van de Arnhemse kunstacademie ArtEZ notabene pal voor de deur van die academie wordt gesloopt.

BEHOUD EN VERANDERING

Om Blauwe Golven te behouden en in te passen in de zogenaamde Creatieve Corridor moet het omgevingskunstwerk worden aangepast aan nieuwe eisen en omstandigheden. Peter Struycken heeft wat dit betreft een aantal voorstellen gedaan. Zijn voorstellen bieden ruimte aan:

UITNODIGING AAN OMWONENDEN EN ONDERNEMERS: MAANDAGAVOND 26 FEBRUARI 2018 IN HET AUDITORIUM VAN ROZET

© foto Marjon Gemmeke

Geachte omwonenden van het Roermondsplein en ondernemers in de binnenstad,

Is behoud, verandering en inpassing van Blauwe Golven in de Creatieve Corridor te verenigen met een goede leefomgeving voor de omwonenden en de belangen van de ondernemers in de binnenstad?

Daarover willen wij met u en met de ontwerper van de Blauwe Golven, beeldend kunstenaar Peter Struycken, van gedachten wisselen op maandagavond 26 februari in het auditorium van Rozet (aanvang 19:30). Ons doel is behoud en aanpassing van Blauwe Golven, maar niet zonder overleg met ondernemers en omwonenden en niet zonder rekening te houden met hun belangen.

Kom dus op maandagavond 26 februari om 19:30 naar Rozet.

In verband met het aantal zitplaatsen, koffie en thee is het voor ons handig om te weten hoeveel mensen er komen. Laten ons weten of u komt door een mail te sturen naar: johanna.jacobs@kpnmail.nl

Hoogachtend,

Peter Struycken, beeldend kunstenaar

Peter Nijenhuis, Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem

Johanna Jacobs, Werkgroep Monumentale Kunst van Erfgoedvereniging Bond Heemschut

WETHOUDER GERRIE ELFRINK GEEFT GEEN GEHOOR AAN MOTIE ARNHEMSE GEMEENTERAAD

De Arnhemse gemeenteraad nam in september 2017 de motie Nieuwe Kansen aan. De motie droeg wethouder Gerrie Elfrink op om de mogelijke inpassing van Blauwe Golven in het door de wethouder gelanceerde plan voor een Creatieve Corridor 'maximaal te verkennen' met 'betrokken en deskundige partijen'.

Gesprek

Gevolg gevend aan de motie had de wethouder op 14 november 2017 met Peter Struycken, die op dat moment in Curaçao verbleef, een gesprek via skype. Wie de opname van het gesprek beluistert, kan moeilijk anders concluderen dan dat Peter Struycken de wethouder op een reeks van punten - zoals wegverleggingen, een paviljoen voor architectuurcentrum CASA, een skatebaan en een uitkijkpunt - tegemoet wilde komen. De sfeer van het gesprek was vriendelijk. Het leek niet meer dan logisch dat Peter Struycken er tijdens en na het gesprek bij de wethouder en zijn ambtenaren op aandrong om de inhoud van het gesprek uit te werken tot een voorstel dat door de gemeenteraad in overweging zou kunnen worden genomen. Nodig daarvoor, volgens Peter Struycken, waren technische tekeningen en kaarten van het gebied en de inbreng van deskundigen op het gebied van verkeer en waterstaat.

Geen technische tekeningen en geen deskundigen

De benodigde technische tekeningen heeft Peter Struycken pas ontvangen nadat wethouder Elfrink begin januari 2018 zijn eigen conclusies presenteerde en van de inbreng van verkeer- en waterstaatdeskundigen was geen sprake. Bij de vervolgbespreking van 11 december 2017 waren, naast de wethouder en zijn ambtenaren, Peter Struycken en enkele betrokken partijen aanwezig, maar geen deskundigen. De wethouder stuurde tijdens die bespreking niet aan op verder onderzoek of de uitwerking van een inpassingsvoorstel. Hij somde eenvoudigweg zijn bezwaren op tegen de door Peter Struycken in het gesprek van 14 november aangedragen ideeën.

Wethouder maakt verkenning alternatieven onmogelijk

Het einde van het verhaal is iedereen inmiddels bekend. Halverwege januari 2018 kwam wethouder Gerrie Elfrink naar buiten met de conclusie dat wat hem betreft inpassing van Blauwe Golven niet wenselijk is. Het is, als het aan de wethouder ligt, sloop of renovatie. Wij zijn een andere mening toegedaan. Ten eerste blijkt volgens ons uit de uitspraken en de opstelling van Peter Struycken dat inpassing van Blauwe Golven in de Creatieve Corridor mogelijk is en uitgewerkt dient te worden. Ten tweede is volgens ons zonneklaar dat de wethouder niet heeft voldaan aan de motie Nieuwe Kansen van de gemeenteraad. Hij heeft de verkenning van de mogelijkheden van een inpassing door zijn opstelling en gebrek aan medewerking onmogelijk gemaakt, deskundigen geen inbreng gegeven en slechts duidelijk gemaakt dat hij een inpassing niet wenst.

Peter Nijenhuis Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem

Erik Luermans Werkgroep Monumentale Kunst Erfgoedvereniging Bond Heemschut

PETER STRUYCKEN: IK KAN NIET ANDERS CONCLUDEREN DAN DAT DE WETHOUDER NIET HEEFT ONDERZOCHT WAT MOGELIJK IS, MAAR UITSLUITEND AANGEEFT WAT HIJ ZELF WIL

Gerard van den Berg (Werkgroep Monumentale Kunst Bond Heemschut) vroeg beeldend kunstenaar en ontwerper Peter Struycken naar zijn mening over de wijze waarop wethouder Gerrie Elfrink gehoor gaf aan de motie Nieuwe Kansen. In die motie gaf de Arnhemse gemeenteraad wethouder Elfrink de opdracht om te onderzoeken in hoeverre inpassing van Blauwe Golven in het door de wethouder gelanceerde plan voor een Creatieve Corridor mogelijk is.

GERARD VAN DEN BERG: Bent u van mening dat inpassing van het Parkeerterrein/Blauwe Golven mogelijk is in de Creatieve Corridor?

PETER STRUYCKEN: In het gesprek van de wethouder met mij op 14 november 2017 en op 11 december in groter gezelschap met o.a. de Bond Heemschut, atelier Rijksbouwmeester en Peter Nijenhuis van de werkgroep behoud Blauwe Golven Arnhem, bleken er geen inhoudelijke belemmeringen voor de inpassing van het Parkeerterrein / Blauwe Golven in de plannen voor de Creatieve Corridor.

 Het landschapsontwerp van De Creatieve Corridor vormt een groen kader met een brede parkstrip als groene verbinding tussen de singel en de Rijn en een parkstrip als verlengstuk van de groene stuwwal rondom Museum Arnhem en ArtEZ. De reststukken op het verkeerscircuit zelf die overblijven tussen de snelwegen en buiten de viaducten geven geen uitbreiding aan het idee van een ‘parkachtig’, ‘hoogwaardig verblijfsgebied’ zoals de wethouder wil. De snelwegen en viaducten beslaan meer dan de helft van de Blauwe Golven. De toegankelijkheid en de verblijfswaarde van de reststukken zijn minimaal als gevolg van de verkeersafwikkeling en de snelwegen die, hoewel ze verlegd worden, in vierkante meters asfalt gelijk blijven. 

BROODJEAAPVERHALEN INZAKE PARKEERTERREIN BLAUWE GOLVEN VAN PETER STRUYCKEN IN ARNHEM

Dit document is bedoeld om een aantal beweringen gedaan omtrent parkeerterrein Blauwe Golven bij het Roermondsplein in Arnhem, te weerleggen. Deze beweringen vallen in de categorie gelegenheidsargumenten en zijn bedoeld om aan te tonen dat Blauwe Golven hun tijd gehad hebben en plaats moeten maken (gesloopt moeten worden) voor een nieuwe invulling Creatieve Corridor. Omdat de aangevoerde argumenten apert onjuist zijn maar voortdurend terugkeren, een eigen leven (zijn gaan) leiden en de eigenlijke discussie vertroebelen en verstoren, is het zaak om hiermee, op basis van argumenten, definitief af te rekenen. Eerst zullen de beweringen – lees: Broodje Aap-verhalen – worden opgesomd waarna deze achtereenvolgens zullen worden ontkracht en in een juist perspectief geplaatst.

1. Peter Struycken, de ontwerper van parkeerterrein / Blauwe Golven, weigert elke wijziging aan Blauwe Golven;

2. De Blauwe Golven vormen een hitteschild;

3. De Blauwe Golven leveren geluidsoverlast op van daar parkerend uitgaanspubliek;

4. De Blauwe Golven veroorzaken luchtvervuiling en fijnstof;

5. De betonstenen waarmee Blauwe Golven zijn gerealiseerd, zijn versleten en verkleurd;

6. Met de realisatie van Creatieve Corridor wordt het gebied groen en wordt daardoor een locatie voor ontmoeting en recreatie;

7. Het behoud en onderhoud van Blauwe Golven kost de Arnhemmers veel geld;

8. Bij stortregens loopt Blauwe Golven onder omdat de afwatering onvoldoende is.

Ad 1. Peter Struycken, de ontwerper van parkeerterrein / Blauwe Golven, weigert elke wijziging aan Blauwe Golven

Eerdere weerleggingen door Struycken dat hij elke wijziging aan Blauwe Golven zou weigeren, zijn inmiddels na het aannemen op 25 september 2017 van de motie Nieuwe kansen, concreet vastgelegd in de vorm van het door de gemeente Arnhem gefilmde Skypegesprek met Struycken, wethouder Gerrie Elfrink en projectleider Creatieve Corridor, Kirsten van Rijen, op 14 november 2017. Het Skypegesprek vond plaats aan de hand van de ‘Gespreksnotitie Creatieve Corridor / Roermondsplein en omgeving / 08.11.2017’ van Buro Poelmans Reesink Landschapsarchitectuur, in opdracht van de gemeente Arnhem opgesteld. In deze gespreksnotitie worden acht dilemma’s genoemd aan de hand waarvan het Skypegesprek plaatsvond.

Dilemma 1. Landschap: Gemeente en Struycken zijn het eens;

2: Parkeren: kan zowel op het gedeelte langs de Oude Kraan / Onderlangs als bij het gedeelte bij het Roermondsplein (oostzijde);

3: Zone Oude Kraan: kan ten gunste van de Creatieve Corridor worden verbreed door een gunstiger positionering van de op- en afrit voor het parkeerterrein / Blauwe Golven. In overleg met deskundigen op het gebied van het parkeren en de wegaanleg moet dit nader worden uitgewerkt;

4: Showroom 2.0 (= paviljoen voor Casa): wordt door Struycken als een verrijking gezien. Tekeningen van plaats en omvang zijn nodig voor een goede integratie. Andere paviljoens kunnen buiten de Blauwe Golven worden gerealiseerd, zoals in een eerder voorstel van de Creatieve Corridor is voorgesteld;

5: Skate baan / urban sports: kunnen een plaats krijgen, zoals in de gespreksnotitie van Buro Poelmans Reesink voorgesteld, buiten de Blauwe Golven op het Roermondsplein (oostzijde, schetsplan Poelmans Reesink dilemma 5, locatie 3), onder de afrit van de brug;

6: Uitkijkpunt: de verbeterde toegang naar het uitkijkpunt is mogelijk en moet in samenhang met de op- en afrit van het parkeerterrein / Blauwe Golven langs de Oude Kraan en Showroom 2.0 bekeken worden;

7: Evenementenlocatie / amfitheater: in de gespreksnotitie van Buro Poelmans Reesink kan op die locatie ook de skatebaan en urban sports worden geïntegreerd;

8: Waterberging: waterberging en fontein kunnen volgens Struycken gecombineerd worden. Het is een opgave die technisch moet worden bekeken door deskundigen op het gebied van de waterhuishouding van de gemeente Arnhem. Wat de werking van de fontein betreft: er zijn allerlei technische mogelijkheden om de kosten te beperken. Zie voor meer details hierna onder Ad. 8.

Conclusie: Peter Struycken ziet mogelijkheden en wenst zijn medewerking daaraan te verlenen om functies van Creatieve Corridor in te passen in Blauwe Golven. Hij heeft meerdere malen gevraagd om met ontwerpers en technici deze mogelijkheden uit te werken waarop door wethouder Elfrink niet wordt ingegaan.

Ad 2. De Blauwe Golven vormen een hitteschild

De Blauwe Golven zijn gerealiseerd met blauwe en witte betonstenen. Zoals bekend kaatsen lichte kleuren licht en warmte terug terwijl donkere deze absorberen. Het gegolfde oppervlak zorgt bij reflectie en afgifte van de straling voor verstrooiing onder verschillende hoeken. Aantoonbaar aan de hand van een actuele hittekaart van de stad Arnhem blijkt dat het gebied van de Blauwe Golven tot de minst warmte reflecterende gebieden behoort in de bebouwde kom van de gemeente Arnhem. De nu niet meer in werking gestelde fontein zou bij functioneren niet alleen voor extra ver- en afkoeling zorgen maar ook voor het reduceren van fijnstof veroorzaakt door het vele verkeer dat over dit verkeersplein rijdt.

Conclusie: Blauwe Golven vormen géén hitteschild. Het enorme oppervlak van de gezamenlijke asfaltwegen van het verkeerscircuit maakt dat over de breedte van de Blauwe Golven van 120 m er circa 65 m asfalt is te zien. De asfaltwegen die warmte vasthouden kunnen door een lichtkleurige coating aanzien minderen in warmte-absorptie en -afgifte. Dit effect wordt versterkt indien de fontein weer functioneert. Afdoende bewijs aan de hand van (uitsnedes van de) hittekaart en stadskaarten van het gebied: zie: Blauwe Golven geen hitteschild 

NOG EENS OP EEN RIJTJE GEZET: ONZE ARGUMENTEN EN ACTIES VOOR BEHOUD VAN BLAUWE GOLVEN IN 2017

De Sloopplannen van het college van B&W van Arnhem

Begin 2017 lanceerde het Arnhemse college van Burgemeester & Wethouders (gesteund door SP, D'66 en CDA) het plan voor een zogenaamde Creatieve Corridor. Die Creatieve Corridor, bestemd voor langzaam verkeer, zou een verbinding moeten worden tussen het nieuwe filmhuis in het oosten van de stad en Museum Arnhem in het westen.

Wij, de Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem en de Werkgroep Monumentale Kunst van Erfgoedvereniging Bond Heemschut, juichen dat plan nog altijd van harte toe.

Waar we niet voor juichen, is wat het college van B&W als voorwaarde aan het plan verbond. Die voorwaarde was de sloop van Peter Struyckens, uit de jaren zeventig van de vorige eeuw daterende omgevingskunstwerk Blauwe Golven op het Roermondsplein.

Blauwe Golven zou plaats moeten maken voor een park. Dat park, halverwege de Creatieve Corridor, zou plaats bieden aan een aantal paviljoens, onder andere voor architectuurcentrum CASA, een skatebaan en andere sportfaciliteiten.

De argumenten van het college van B&W voor sloop

Het college van B&W voerde in 2017 de volgende argumenten aan voor de sloop van Blauwe Golven en parkaanleg.

a)     De ontwikkelingen in de stad maakten een wijziging van het wegennet rond en door Blauwe Golven noodzakelijk. Als gevolg van die noodzakelijke verkeersingrepen zou ook een ingreep moeten plaatsvinden in Blauwe Golven. Aangezien Peter Struycken daar niet aan wilde meewerken was sloop onvermijdelijk.

b)     Sloop zou een bron wegnemen van hittestress in de stad. Blauwe Golven, aldus B&W, hield hitte vast en straalde die uit. Struyckens omgevingskunstwerk zou een hitteschild en een 'bakplaat' zijn.

c)      Het college van B&W noemde nog een ander milieuvoordeel. Een park zou fijnstof en de uitstoot van CO2 kunnen opvangen.

d)     Een park zou bovendien ruimte bieden voor ontspanning, ontmoeting, sport en creatieve uitingen van Arnhemmers, met name op het gebied van graffitikunst.

e)     Een park zou lawaaioverlast verminderen.

f)       Blauwe Golven was voor iedereen zichtbaar aangetast door stof en vuil. Aan onderhoud en schoonmaak werd, althans volgens het college van B&W, voldoende gedaan, maar echt schoon zou het omgevingskunstwerk nooit kunnen worden.

g)     Een in september 2017 aangevoerd nieuw argument van B&W was de toestand van de betonstenen waaruit Blauwe Golven is opgebouwd. Die zouden versleten en aan hun einde zijn en zeker binnen veertig jaar vervangen moeten worden.

Haast, onzorgvuldige procedure en niet door onderzoek van feiten onderbouwde argumenten van B&W

Zijn de hierboven opgesomde argumenten van het college van B&W van Arnhem gebaseerd op gedegen onderzoek van de feiten? En was er sprake van een gedegen procedure waarbij de tijd werd genomen om de zaak te onderzoeken en te bespreken in de gemeenteraad, met bewoners van de stad en deskundigen van buiten?

Ons antwoord op beide vragen is: nee. Het college van B&W had grote haast. Een beslissing over Blauwe Golven zou aanvankelijk eind 2017 worden genomen. Het college van B&W probeerde de zaak er echter door te drukken door de kwestie plotsklaps vlak vóór het zomerreces van 2017 op de agenda te zetten. Dat laatste mislukte door protesten en het ingrijpen van de gemeenteraad. Afgezien van de grote haast, was er nog meer aan te merken op de door B&W gevolgde procedure. Waarom had de gemeente geen kunst- en cultuurhistorische waardebepaling laten opstellen door een onafhankelijke kunsthistoricus, zoals de rijksoverheid dat gewoonlijk doet? In het geval van de Blauwe Golven gaat het immers om een gerenommeerde Nederlandse kunstenaar en een internationaal bekend omgevingskunstwerk. Uiteindelijk gaf in april 2017 Erfgoedvereniging Bond Heemschut kunsthistoricus Jonneke Jobse de opdracht om een cultuurhistorische waardebepaling op te stellen (te lezen op ons weblog), maar wat ons betreft had het college van B&W van Arnhem dat moeten doen. Uit de hele gang van zaken sprak onverschilligheid tegenover cultureel erfgoed van na de Tweede Wereldoorlog en het ontbreken van de bereidheid om waarde en betekenis van dat erfgoed te laten meewegen. Onzorgvuldig was het Arnhemse college van B&W in onze ogen bovendien als het ging om de feiten. Een van die feiten, of beter gezegd 'vermeende feiten', was de bewering van de verantwoordelijke wethouder Gerrie Elfrink, dat Peter Struycken niet zou willen meewerken aan de noodzakelijke veranderingen van het wegenplan.

BERNARD COLENBRANDER: TER VERDEDIGING VAN BLAUWE GOLVEN

(Tekst uitgesproken door Bernard Colenbrander, hoogleraar architectuurgeschiedenis en architectuurtheorie aan de Technische Universiteit Eindhoven, tijdens de informatieve bijeenkomst Behoud Blauwe Golven: waardevol voor Arnhem, belangrijk voor Nederland op vrijdag 22 september 2017 in Rozet Arnhem.)

Het bedreigde voortbestaan van de Blauwe Golven is een zaak waarvan het belang de stad Arnhem te boven gaat. De levensduur van kunst in de openbare ruimte is penibel genoeg om, iedere keer wanneer een plan tot  verandering of verwijdering gepresenteerd wordt, de ingebrachte argumenten nauwkeurig op waarde te schatten. Wordt niet te snel aangenomen dat het conjuncturele moment van een kunstwerk voorbij is en dat het hoog tijd is voor iets anders? Van alle werken van Peter Struycken zijn er niet bijster veel overgebleven, hoe kort geleden het ook nog is dat ze gewaardeerd werden. Blijkbaar is het voor kunst in de buitenruimte nog moeilijker om gereputeerd oud te worden dan voor gebouwen het geval is.

© foto Gerth van Roden / Gelders Archief 1977

Er is alle reden om de Blauwe Golven die ouderdom te gunnen, want het gaat om een uniek kunstwerk. Misschien is de moeilijkheid dat het niet een kunstwerk is dat ieders zintuigen meteen behaagt. Gelegen op deze plek, beheerst door het verkeer, heeft het bij eerste waarneming zelfs iets onbehaaglijks. Maar bekijk de locatie eens van boven en verbeeld je hoe het er uitzag ten tijde van de aanleg. Wat je dan ziet is dat de Blauwe Golven betrokken zijn bij de drastische ingenieurslogica van stedelijke ontwikkeling. Je ziet het grondverzet, met hier en daar nog een spoor in de bodem van voorbije stedelijkheid. Je ziet de nieuwe verkeersinfrastructuur vorm krijgen en via een fly over naar een hoger schaalniveau reiken. Je ziet occupatiepatronen met een verscheidenheid aan ouderdom. Je ziet de historische systemen door elkaar heen bewegen, op weg naar een ingewikkelde synthese, tussen oud en nieuw, tussen statisch en dynamisch. En wat draagt de kunst van Peter  Struycken daaraan bij? Die bemiddelt tussen wat er zich hier voltrekt. De bodem was hier plat, maar in Arnhem hoort die te golven en dan is er ook nog het viaduct dat de tweede dimensie in beweging zet: de Blauwe Golven kunnen niet anders dan volgen en dat doen ze dan ook.

Hoe lastig is het om in de buurt van historisch stedelijk weefsel ook het geweld mee te maken van machtige verkeersinfrastructuur? De verstandhouding is niet per gemakkelijk. In Arnhem helpt het dat de oude architectuur op veel plaatsen aangevuld is door architectuur uit de wederopbouwperiode van na de Tweede Wereldoorlog. Er wordt bemiddeld tussen de extremen. Door de Blauwe Golven wordt de omgang wederzijds nog wat gemakkelijker gemaakt. Vanuit de oude stad gezien is het net alsof de verkeersdynamiek kabbelend wordt ingeleid, daar waar je de blauwe stenen begint te zien, al zijn ze nog zo grauw geworden.

Infrastructuur gaat door voor onheimelijk naarmate ze grootschaliger wordt. Enig spektakel kan dan helpen: een fontein bijvoorbeeld. Maar een fontein in het halfduister, op een stenen vlakte zonder mensen, helemaal geruststellend is het niet. Maar is de stad er om overal gerust te stellen? Dat is teveel gevraagd. De stad mag een concrete, realistische stad zijn. De bijdrage van de kunst is dan navenant: ze moet zodanig concreet zijn dat ze de realiteit toenadert. Bij een stad van enige omvang is realiteit meervoudig. Er is de realiteit van de opgefrunnikte binnensteden, vol met halfdronken terrasbezoekers, maar is ook een realiteit die leger is en die veeleer uit stevige vormen en beweging bestaat, zoals bij de Blauwe Golven aan de orde is.  

Ook de legere realiteiten van de stad hebben onderhoud nodig. Zoals in de binnenstad iedere ochtend de vloerpizza’s van de afgelopen nacht worden weggeschrobd, zo verdienen ook versteende golven zo nu en dan een sopje, al mogen in Holland golven van mij ook grauw en grijs zijn.

CAREL BLOTKAMP: ARNHEM ** (vaut le détour)

(Tekst uitgesproken door Carel Blotkamp, emeritus hoogleraar moderne kunst aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, tijdens de informatieve bijeenkomst Behoud Blauwe Golven: waardevol voor Arnhem, belangrijk voor Nederland op vrijdag 22 september 2017 in Rozet Arnhem.)

Dit is het zogenaamde oxaal van de kathedrale Sint-Janskerk in Den Bosch – de traditionele afscheiding tussen het koor voor de priesters en het schip voor de leken. Het oxaal, dat wel iets heeft van een klassieke triomfpoort, werd omstreeks 1600 in het machtige gotische kerkgebouw opgericht, in de stijl van dat moment. Het is een prachtig voorbeeld van architectuur en beeldhouwkunst van de noordelijke renaissance, uitgevoerd in wit en zwart marmer, met sculpturen van albast. In de ruimte ervoor staan nog meer beelden maar die zijn niet direct van religieuze aard. De foto is dan ook niet in de kerk in Den Bosch genomen maar in het Victoria & Albert Museum in Londen. In 1866 is het oxaal namelijk door het kerkbestuur van de Sint-Jan verkocht. Boze tongen beweerden dat het 1200 gulden opleverde, terwijl het afbreken 2000 gulden had gekost.

In 1873 publiceerde een 29-jarige jurist, Victor de Stuers, in het tijdschrift De Gids een uitvoerig artikel onder de titel ‘Holland op zijn smalst’. Daarin uitte hij scherpe kritiek op de rijksoverheid en de gemeentelijke overheden die toelieten of zelfs actief bevorderden dat belangrijke cultuurobjecten werden vernietigd of verkwanseld. Hij noemde tientallen, zo niet honderden voorbeelden van historische gebouwen zoals stadspoorten en kastelen die in de negentiende eeuw waren afgebroken, van schilderijen en hele collecties kunstwerken die naar het buitenland waren verkocht. Aan het oxaal van de Sint-Jan besteedde hij in dat verband veel aandacht. Het had, als het al uit de kerk verwijderd moest worden, een ereplaats verdiend in een Nederlands museum, maar de overheid had de andere kant uit gekeken, zo luidde zijn kritiek. Twee jaar na verschijning van zijn artikel werd De Stuers benoemd tot ambtenaar op het ministerie waaronder cultuur ressorteerde. Aan hem hebben we de opzet van de monumentenzorg in Nederland te danken; evenals de bouw van het Rijksmuseum.

Twee bijzonder mooie tekeningen in het bezit van dat veelgeroemde Rijksmuseum, dit geketende aapje door Hendrick Goltzius en Jezus die de voeten van Petrus wast door Rembrandt. Ze behoorden tot de collectie van Jacob de Vos die circa 1300 tekeningen omvatte, voornamelijk van Nederlandse meesters uit de zeventiende eeuw, en die in 1883 in Amsterdam werd geveild. Bezorgd over het zoveelste verlies van belangrijk Nederland cultuurgoed staken enkele kunstlievende heren de koppen bij elkaar. Na overleg met Victor de Stuers richtten zij een fonds op waaruit op de veiling zo'n 500 tekeningen werden gekocht die via een systeem van renteloze lening en gespreide aankoop uiteindelijk allemaal in het Rijksmuseum terecht zijn gekomen. Uit dit initiatief werd nog in hetzelfde jaar 1883 de Vereniging Rembrandt geboren, die eerst via leningen, later via ruime schenkingen, tot op de dag van vandaag financieel is blijven bijdragen aan de verrijking van het Nederlandse museale kunstbezit.

ENGLISH SPOKEN ACCOUNT: PROTEST CLEANING OF PETER STRUYCKEN'S BLUE WAVES

[CLICK HERE]

SJAREL EX: PLEIDOOI PRO BLAUWE GOLVEN VAN PETER STRUYCKEN

Alberto Burri

Hieronder vindt u de tekst van de speech van Sjarel Ex, directeur van Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, tijdens de informatieve bijeenkomst BEHOUD BLAUWE GOLVEN: WAARDEVOL VOOR ARNHEM, BELANGRIJK VOOR NEDERLAND op vrijdag 22 september 2017 in Rozet Arnhem.

Vanaf 1972 werkte Peter Struycken aan zijn blauwe golven bij de Arnhemse Rijnkade, een kunstwerk dat in 1978 tijdens de bestuursperiode van wethouder Kunstzaken A.J. Berkhout werd opgeleverd. Een nauwe samenwerking met Gemeentewerken Arnhem. Museum Kröller Muller maakt in zijn publicatie van 1977 gewag van intensieve discussies met ingenieur C. Pet en een uitvoering die geschiedde onder de verantwoordelijkheid van ingenieur M.J. Waalboer.

Robert Smithson

1972, dat is een jaar na de baanbrekende tentoonstelling Sonsbeek Buiten de Perken, waarin onder meer de wereldberoemde Broken Circle van Robert Smithson bij Emmen werd gerealiseerd. Waarin de troffel van Claes Oldenburg in het Sonsbeekpark werd gestoken, en het observatorium van Robert Morris verrees in Duin en Kruitberg, het landgoed in Santpoort-noord, bij Velsen. Het voorbeeldige Arnhemse Sonsbeek-initiatief waaierde onder de bezielende leiding van Wim Beeren uit over heel Nederland, van noord tot zuid, en geen brug was te ver. Polygoonbeelden van dat evenement blinken uit van een aanstekelijk en onvergetelijk optimisme - was het de Arnhemse wederopbouwtijd? - en veel nieuwsgierig publiek dat uit alle hoeken van het land toestroomde.

Het was toen dat Prinses Beatrix en Prins Claus in Huis Drakesteyn contact legden met het Nederlandse artistieke leven. Bij een ontvangst ter gelegenheid van een expositie daar in de tuin, met onder anderen Arthur Sproncken, Kees Franse en Rinus van de Bosch, had ook Claus zelf een kunstwerk gemaakt. Hij had een gedeelte van het gazon gemaaid in de vorm van een cirkel. Deze had hij omheind met paaltjes en prikkeldraad. In het midden stond een bord met de de tekst: 'Claus binnen de perken'. (Aldus de herinneringen van de daar aanwezige M.C.A.van de Hulsbeek van den Heuvel)

Speelse trots, die je ook ziet op panoramische zwart-witfoto’s van net na de oplevering: Blauwe Golven met een blinkend verse Opel Cadet Coupé, die langs het helder gestreepte, cutting edge sharpe, licht golvende landschap cruiset. Elke steen schittert in de zon, ligt strak in het gelid, er is geen vuiltje en geen grassprietje te zien. Adembenemend fraai.

Wat: schoonmaakactie Blauwe Golven

Waar: Blauwe Golven, Roermondsplein Arnhem. Ons vertrekpunt is Oude Kraan 26. voor kaart klik hier

Wanneer: vrijdag 22 september 2017

Hoe laat: vanaf 14:00 uur
Wat heb je nodig: emmer en borstel, water is voorhanden, stroom niet

Contact: Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem

e-mail: behoudblauwegolvenarnhem@gmail.com
Meer informatie over de schoonmaakactie van vrijdagmiddag 22 september: [KLIK]

ERFGOEDVERENIGING HEEMSCHUT BIEDT AAN OM DEBAT TE ORGANISEREN OVER DE TOEKOMST VAN BLAUWE GOLVEN

Aan de leden van de gemeenteraad van Arnhem

Amsterdam, 17 september 2017

Onderwerp: debat over toekomst van het omgevingskunstwerk ‘Blauwe Golven’ van Peter Struycken

Geachte leden van de gemeenteraad van Arnhem,

Erfgoedvereniging Bond Heemschut volgt samen met haar Werkgroep Monumentale Kunst de ontwikkelingen rondom de toekomst van het omgevingskunstwerk ‘Blauwe Golven’. In opdracht van ons heeft Dr. Jonneke Jobse een waardebepaling gemaakt. Daarnaast hebben wij suggesties gegeven om te bezien of het kunstwerk geïntegreerd kan worden in de herinrichtingsplannen voor dat gebied, de zogeheten ‘Creatieve Corridor’. Zoals bekend is de kunstenaar van het werk, Peter Struycken, bereid hieraan mee te werken en hierin mee te denken.

Experts uit heel Nederland hebben hun mening over de ‘Blauwe Golven’ laten horen en deze zijn door de Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem op hun blog geplaatst en voor iedereen toegankelijk.

BLAUWE GOLVEN 2.0 HET ALTERNATIEF

© foto Marjon Gemmeke

Hieronder vindt u een door Heidi Linck in overleg met Peter Struycken geschreven aanzet om tot een alternatief plan te komen: een Creatieve Corridor met behoud van Blauwe Golven  

Blauwe Golven 2.0: het alternatief

Heidi Linck, namens werkgroep Behoud Blauwe Golven, 6 september 2017

1. Inleiding

De gemeenteraad van de stad Arnhem wordt gevraagd om op korte termijn een mening te vormen en besluit te nemen inzake een complex vraagstuk: de toekomst van het omgevingskunstwerk, tevens parkeerterrein, de Blauwe Golven van Peter Struycken (1977). De raad heeft er belang bij om zich juist en volledig te laten informeren en om te kunnen kiezen uit twee voorstellen. Met dit stuk willen wij de raad helpen om overzicht te krijgen van de kernvragen en discussiepunten.

De twee voorstellen zijn:

1. Sloop van het parkeerterrein De Blauwe Golven. Vervangen door groen van de restgebieden buiten de portalen en tussen de afwikkeling van wegen + bouw parkeergarage + paviljoen voor CASA.

2. Handhaven van het parkeerterrein de Blauwe Golven + paviljoen voor CASA. Vervanging van vrijgekomen terrein als gevolg van de verlegging van wegen door het golvend parkeerterrein. We noemen deze herziening Blauwe Golven 2.0.

In beide voorstellen kan de vormgeving van de Creatieve Corridor langs het huidige parkeerterrein onbelemmerd plaatsvinden. 

2. Het vraagstuk

Op de locatie van dit omgevingskunstwerk / parkeerterrein worden een aantal ruimtelijke ingrepen overwogen:

•       Het slopen van de Blauwe Golven en vervangen door gras, planten en bomen.

•       Aanpassing van de autowegen op het knooppunt Roermondsplein

•       De wens van architectuurcentrum CASA om ter plaatse een paviljoen als nieuw onderkomen te laten bouwen.

•       Langs de Blauwe Golven de verbinding te ontwerpen tussen het Arnhems Museum en de binnenstad, de zogenaamde Creatieve Corridor

Een plan door Buro Poelmans Reesink is bij de stukken naar de gemeenteraad gestuurd waarin de Blauwe Golven worden gesloopt. De werkgroep Behoud Blauwe Golven heeft echter een onderzoek naar het behoud van het omgevingskunstwerk voor de stad uitgevoerd. Informatie die het behoud van het parkeerterrein bepleit en onderbouwt vindt u op: http://behoudblauwegolvenarnhem.blogspot.nl/.

3. Blauwe Golven 2.0

Wij delen de ambitie om van het gebied een aantrekkelijk gebied te maken en wij doen het volgende voorstel om dat te realiseren: 

A. Hef de grauwigheid van de plek op.

•       Maak de Blauwe Golven schoon en herstel de fontein.

•       Formuleer een actueel onderhoudsplan voor de Blauwe Golven met begroting en technische specificatie. 

DIRECTEUR LOEFF VAN ERFGOEDVERENIGING HEEMSCHUT AAN DE LEDEN VAN DE GEMEENTERAAD VAN ARNHEM

foto Marjon Gemmeke

Amsterdam, 8 september 2017

Geachte leden van de gemeenteraad,

Al enige tijd volgt Erfgoedvereniging Bond Heemschut de ontwikkelingen van de plannen van het college van Burgemeester & Wethouders voor de zogeheten ‘Creatieve Corridor’. De plannen behelzen een herinrichting van het Roermondsplein en omgeving waarvan het internationaal toonaangevende omgevingskunstwerk van Peter Struycken op een negatieve manier onderdeel uitmaakt. De realisatie van de ‘Creatieve Corridor’ gaat namelijk ten koste van genoemd omgevingskunstwerk ‘Blauwe Golven’. Sterker nog: de ‘Creatieve Corridor’ wordt uitsluitend gerealiseerd wanneer ‘Blauwe Golven’ wordt vernietigd. De verstrengeling van realisatie en vernietiging is ook in financiële zin vastgelegd: alleen wanneer ‘Blauwe Golven’ verdwijnt, wordt geld vrijgemaakt voor de ‘Creatieve Corridor’.

BEHOUD BLAUWE GOLVEN: WAARDEVOL VOOR ARNHEM, BELANGRIJK VOOR NEDERLAND

INFORMATIEVE BIJEENKOMST IN ROZET ARNHEM

Vrijdag 22 september is er, voorafgaande aan de schoonmaakactie van Blauwe Golven later in de middag, een informatieve bijeenkomst over het omgevingskunstwerk Blauwe Golven en het werk van beeldend kunstenaar Peter Struycken.

Sprekers op deze bijeenkomst zijn:

Carel Blotkamp, kunstenaar en emeritus hoogleraar moderne kunst van de Vrije Universiteit Amsterdam

Sjarel Ex, directeur Museum Boijmans Van Beuningen

Bernard Colenbrander, hoogleraar architectuurgeschiedenis en architectuurtheorie aan de Technische Universiteit Eindhoven

Gijs Frieling, muralist, coördinerend adviseur beeldende kunst van het Atelier Rijksbouwmeester

Wat: Informatieve bijeenkomst over het omgevingskunstwerk Blauwe Golven en het werk van Peter Struycken

Waar: auditorium van Rozet, Kortestraat 16, 6811 EP ARNHEM, voor kaart klik hier

Wanneer: 22 september 2017

Hoe laat: aanvang 12:00 uur, einde omstreeks 13:45

Toegang: gratis.

Meer Informatie: Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem

e-mail: behoudblauwegolvenarnhem@gmail.com

SCHOONMAAKACTIE BLAUWE GOLVEN 22 SEPTEMBER 2017

© foto Gerth van Roden 1978

OPROEP!

Wat: schoonmaakactie Blauwe Golven

Waar: Blauwe Golven, Roermondsplein Arnhem. Ons vertrekpunt is Oude Kraan 26. voor kaart klik hier

Wanneer: vrijdag 22 september 2017

Hoe laat: vanaf 14:00 uur
Wat heb je nodig: emmer en borstel, water is voorhanden, stroom niet

Contact: Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem

e-mail: behoudblauwegolvenarnhem@gmail.com

Kom op vrijdag 22 september om 14:00 uur naar het Roermondsplein in Arnhem. Wij, de Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem en medestanders, maken op die dag een stuk van Peter Struyckens omgevingskunstwerk Blauwe Golven schoon.

Waarom doen we dat?

Wij willen de aandacht vestigen op het belang van behoud van Peter Struyckens, uit de jaren zeventig van de vorige eeuw stammende omgevingskunstwerk Blauwe Golven. Struycken behoort met Ad Dekkers, Carel Visser en Wim Crouwel tot een generatie kunstenaars en ontwerpers die in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw beeldende kunst en ontwerp in Nederland een nieuw en modern aanzien gaf.

Blauwe Golven spreekt voor het talent van deze generatie vernieuwers en is een afspiegeling van de artistieke en maatschappelijke ideeën en ambities die in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw in Nederland werden gekoesterd en betwist.

OPEN BRIEF AAN DE BEWONERS VAN FLAT DU SOLEIL EN DE OUDE KRAAN: SLOOP VAN BLAUWE GOLVEN BRENGT U GEEN PARK OF GROENE OASE

Arnhem 1 september 2017

Geachte bewoners van flat Du Soleil en de Oude Kraan,

In juni van dit jaar schreef een aantal van u een open brief aan het gemeentebestuur. Daarin pleitte u voor sloop van Peter Struyckens omgevingskunstwerk Blauwe Golven en het zo spoedig mogelijk uitvoeren van het plan voor een groene corridor. U, die de aan Struyckens Blauwe Golven grenzende flats bewoont, voert aan last te hebben van luchtvervuiling, hitte en de geluidsoverlast van het uitgangspubliek dat voor uw deur zijn auto parkeert. Bovendien meent u dat door sloop van Blauwe Golven en de aanleg van een groene corridor de stad op het Roermondplein een zogenaamde betere 'entree' krijgt. Zijn dat de juiste argumenten en krijgt u nu inderdaad een groene corridor voor de deur als de sloopplannen doorgaan? Volgens ons niet en daarvoor hebben wij de volgende argumenten.