Dit document is bedoeld om
een aantal beweringen gedaan omtrent parkeerterrein Blauwe Golven bij het
Roermondsplein in Arnhem, te weerleggen. Deze beweringen vallen in de categorie
gelegenheidsargumenten en zijn bedoeld om aan te tonen dat Blauwe Golven hun
tijd gehad hebben en plaats moeten maken (gesloopt moeten worden) voor een
nieuwe invulling Creatieve Corridor. Omdat de aangevoerde argumenten apert onjuist
zijn maar voortdurend terugkeren, een eigen leven (zijn gaan) leiden en de
eigenlijke discussie vertroebelen en verstoren, is het zaak om hiermee, op
basis van argumenten, definitief af te rekenen. Eerst zullen de beweringen –
lees: Broodje Aap-verhalen – worden opgesomd waarna deze achtereenvolgens
zullen worden ontkracht en in een juist perspectief geplaatst.
1. Peter Struycken, de
ontwerper van parkeerterrein / Blauwe Golven, weigert elke wijziging aan Blauwe
Golven;
2. De Blauwe Golven vormen
een hitteschild;
3. De Blauwe Golven leveren geluidsoverlast op van daar parkerend
uitgaanspubliek;
4. De Blauwe Golven veroorzaken luchtvervuiling en fijnstof;
5. De betonstenen waarmee Blauwe Golven zijn gerealiseerd, zijn
versleten en verkleurd;
6. Met de realisatie van Creatieve Corridor wordt het gebied
groen en wordt daardoor een locatie voor ontmoeting en recreatie;
7. Het behoud en onderhoud van Blauwe Golven kost de Arnhemmers
veel geld;
8. Bij stortregens loopt
Blauwe Golven onder omdat de afwatering onvoldoende is.
Ad 1. Peter Struycken, de
ontwerper van parkeerterrein / Blauwe Golven, weigert elke wijziging aan Blauwe
Golven
Eerdere weerleggingen door
Struycken dat hij elke wijziging aan Blauwe Golven zou weigeren, zijn inmiddels
na het aannemen op 25 september 2017 van de motie Nieuwe kansen, concreet
vastgelegd in de vorm van het door de gemeente Arnhem gefilmde Skypegesprek met
Struycken, wethouder Gerrie Elfrink en projectleider Creatieve Corridor,
Kirsten van Rijen, op 14 november 2017. Het Skypegesprek vond plaats aan de hand
van de ‘Gespreksnotitie Creatieve Corridor / Roermondsplein en omgeving /
08.11.2017’ van Buro Poelmans Reesink Landschapsarchitectuur, in opdracht van
de gemeente Arnhem opgesteld. In deze gespreksnotitie worden acht dilemma’s
genoemd aan de hand waarvan het Skypegesprek plaatsvond.
Dilemma 1. Landschap: Gemeente en Struycken zijn het eens;
2: Parkeren: kan zowel op het gedeelte langs de Oude Kraan / Onderlangs als
bij het gedeelte bij het Roermondsplein
(oostzijde);
3: Zone Oude Kraan: kan ten gunste van de Creatieve Corridor worden verbreed
door een gunstiger positionering van de op- en afrit voor het parkeerterrein /
Blauwe Golven. In overleg met deskundigen op het gebied van het parkeren en de
wegaanleg moet dit nader worden uitgewerkt;
4: Showroom 2.0 (= paviljoen voor Casa): wordt door Struycken als een
verrijking gezien. Tekeningen van plaats en omvang zijn nodig voor een goede
integratie. Andere paviljoens kunnen buiten de Blauwe Golven worden
gerealiseerd, zoals in een eerder voorstel van de Creatieve Corridor is
voorgesteld;
5: Skate baan / urban
sports: kunnen een plaats
krijgen, zoals in de gespreksnotitie van Buro Poelmans Reesink voorgesteld,
buiten de Blauwe Golven op het Roermondsplein (oostzijde, schetsplan Poelmans
Reesink dilemma 5, locatie 3), onder de afrit van de brug;
6: Uitkijkpunt: de verbeterde toegang naar het uitkijkpunt is mogelijk en
moet in samenhang met de op- en afrit van het parkeerterrein / Blauwe Golven
langs de Oude Kraan en Showroom 2.0 bekeken worden;
7: Evenementenlocatie /
amfitheater: in de gespreksnotitie
van Buro Poelmans Reesink kan op die locatie ook de skatebaan en urban sports
worden geïntegreerd;
8: Waterberging: waterberging en fontein kunnen volgens Struycken
gecombineerd worden. Het is een opgave die technisch moet worden bekeken door
deskundigen op het gebied van de waterhuishouding van de gemeente Arnhem. Wat
de werking van de fontein betreft: er zijn allerlei technische mogelijkheden om
de kosten te beperken. Zie voor meer details hierna onder Ad. 8.
Conclusie: Peter Struycken ziet mogelijkheden en wenst zijn medewerking
daaraan te verlenen om functies van Creatieve Corridor in te passen in Blauwe
Golven. Hij heeft meerdere malen gevraagd om met ontwerpers en technici deze
mogelijkheden uit te werken waarop door wethouder Elfrink niet wordt ingegaan.
De Blauwe Golven zijn
gerealiseerd met blauwe en witte betonstenen. Zoals bekend kaatsen lichte
kleuren licht en warmte terug terwijl donkere deze absorberen. Het gegolfde oppervlak zorgt bij reflectie en
afgifte van de straling voor verstrooiing onder verschillende hoeken. Aantoonbaar aan de hand van een actuele hittekaart van de stad
Arnhem blijkt dat het
gebied van de Blauwe Golven tot de minst warmte reflecterende gebieden behoort
in de bebouwde kom van de gemeente Arnhem. De nu niet meer in werking gestelde fontein zou bij
functioneren niet alleen voor extra ver- en afkoeling zorgen maar ook voor het
reduceren van fijnstof veroorzaakt door het vele verkeer dat over dit
verkeersplein rijdt.
Conclusie: Blauwe Golven vormen géén hitteschild. Het enorme oppervlak van de gezamenlijke asfaltwegen van het
verkeerscircuit maakt dat over de breedte van de Blauwe Golven van 120 m er
circa 65 m asfalt is te zien. De asfaltwegen die warmte vasthouden kunnen door
een lichtkleurige coating aanzien minderen in warmte-absorptie en -afgifte. Dit
effect wordt versterkt indien de fontein weer functioneert. Afdoende bewijs aan
de hand van (uitsnedes van de) hittekaart en stadskaarten van het gebied: zie: Blauwe Golven geen hitteschild
Ad 3. De Blauwe Golven
leveren geluidsoverlast op van daar parkerend uitgaanspubliek
Creatieve Corridor bestaat
naast het aanbrengen van groen uit het realiseren van een aantal functies:
Paviljoen 2.0 = een nieuw onderkomen voor Casa; twee paviljoens waarvan de
functies in december 2017 nog niet bekend zijn, een evenementenlocatie, een skatebaan
/ urban sportsvoorziening mét handhaving van parkeren. Dit betekent dat niet
alleen geluidsoverlast van daar parkerend uitgaanspubliek blijft bestaan maar
eventuele evenementen en de skatebaan /
urban sports op zich en door hun bezoekers extra (geluids)overlast gaan
veroorzaken.
Conclusie: door de functie van Blauwe Golven als parkeerterrein is er
geluidsoverlast van daar parkerend uitgaanspubliek. De invulling met het plan
Creatieve Corridor lost dit probleem niet op, sterker nog: een verergering van
geluidsoverlast ligt in de verwachting door de realisatie van een
evenemententerrein en een skatebaan / urban sports.
Ad 4. De Blauwe Golven
veroorzaken luchtvervuiling en fijnstof
Parkeerterrein / Blauwe
Golven is een kunstzinnige invulling van een verkeerstechnisch probleem: de
afwikkeling via een brug en op- en afritten van het Roermondsplein van meerdere
verkeersstromen. Niet Blauwe Golven maar het intensieve verkeer veroorzaken
luchtvervuiling en fijnstof. De laatste jaren is er door verschillende
instanties uitgebreid onderzoek gedaan naar het effect van vegetatie op de
luchtkwaliteit. Onder andere door Alterra, de universiteit van Wageningen, de
GGD Amsterdam, Milieudefensie en andere milieuorganisaties. Veel studies
grijpen terug op het in 2011 verschenen rapport ‘Het effect van vegetatie op de
luchtkwaliteit’ dat wetenschappers in opdracht van het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieu (RIVM; rapport 680705019/2011;
http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/680705019.pdf) hebben opgesteld. De
conclusie luidt:
“Vegetatie (bomen en
planten) kan de luchtkwaliteit in een stad niet significant verbeteren en kan
die zelfs verslechteren. Door de aanwezigheid van vegetatie in of langs straten
met verkeer neemt de windsnelheid in die straat namelijk af. Als gevolg hiervan
gaan de concentraties van alle stoffen die door het verkeer worden uitgestoten
omhoog. De aanwezigheid van vegetatie in een groot gebied kan wel de
achtergrondconcentraties van stikstofdioxide en fijn stof positief beïnvloeden,
maar het effect is zeer beperkt – in de orde van een half procent tot mogelijk
enkele procenten bij grootschalige extra inzet van vegetatie. De onzekerheid
hierover in verschillende studies is aanzienlijk. Dit blijkt uit een recente
studie van het RIVM en de GGD Amsterdam naar de relatie tussen vegetatie en
luchtkwaliteit, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De
resultaten bevestigen de uitkomsten van het overzicht dat het RIVM in 2008
heeft gemaakt van de toen beschikbare concrete gegevens over het effect van
vegetatie op luchtkwaliteit. In Nederland liepen toen nog verschillende
(grootschalige) onderzoeken naar de effecten hiervan langs snelwegen en naar de
combinaties van geluidsschermen met vegetatie. Het RIVM en de GGD Amsterdam hebben
het bestaande overzicht uitgebreid met alle beschikbare concrete gegevens over
vegetatie en luchtkwaliteit van de laatste jaren. Het onderzoek is vooral op de
stoffen stikstofdioxide en fijn stof gericht vanwege hun relatief hoge
concentraties ten opzichte van Europese normen voor de luchtkwaliteit.
Uiteraard heeft vegetatie veel meer invloed op gezondheid en milieu dan alleen
via concentratieniveaus. Verschillende studies tonen het overwegend positieve
effecten van vegetatie op de gezondheid in het algemeen, deze worden in het
voorliggende rapport slechts kort besproken.”
Aangezien Creatieve
Corridor slechts beperkt groen voorstelt en het nu aanwezige wegenknooppunt
blijft bestaan en de gemeente Arnhem hecht aan het in stand houden, liefst
uitbreiden, van het huidige aantal parkeerplaatsen op Blauwe Golven, zal er in
de situatie van luchtvervuiling en fijnstof geen verbetering optreden.
Significant is het terugdringen van fijnstof door het natmaken en -houden van
wegen: het weer in werking stellen van de fontein als onderdeel van Blauwe
Golven kan hierin een, zij het beperkte, rol vervullen
Conclusie: niet Blauwe Golven maar het drukke verkeer van het
verkeersknooppunt Roermondsplein veroorzaakt luchtvervuiling en fijnstof. Omdat
met de implementatie van Creatieve Corridor het verkeersknooppunt blijft
bestaan, biedt genoemde invulling geen oplossing voor genoemde problemen.
Ad. 5. De betonstenen
waarmee Blauwe Golven zijn gerealiseerd, zijn versleten en verkleurd
Op verzoek van betrokken
partijen zijn een witte en twee blauwe betonstenen afkomstig van Blauwe Golven
onderzocht door een expert. Op 11 oktober 2017 werden in de het
betonlaboratorium in Tiel testen ‘Beproevingsouderdom’ uitgevoerd. In genoemd
betonlaboratorium worden monsters beoordeeld op de heden ten dage vereiste
KOMOkeur. De betontegels moesten voor het onderzoek doormidden worden gebroken.
De uitkomst van de testen was dat de splijtreksterkte van de aangeleverde
monsterstenen minimaal twee keer sterker is dan de gestelde eis voor deze toepassing:
8,3, 8,1 en 8,3 in het tekstrapport dus een gemiddelde waarde van ruim 8,2
N/mm2; de minimale splijtreksterkte is > 2,9 N/mm2 en de aanbevolen
splijtreksterkte > 3,6 N/mm2. De uitslagen van het testrapport vindt u op
onderstaande afbeelding evenals doorsneden van de witte en blauwe betonstenen
waarop duidelijk de nog dik aanwezige kleurlaag te zien is: > 4 mm in het
breukvlak en circa 2 mm bij de velling (afschuining aan de zijkant). De
betonspecialist heeft aangegeven dat de betontegels na een grondige
schoonmaakbeurt vrijwel hun oorspronkelijke kleur terugkrijgen en nog zeker
honderd jaar meegaan.
Conclusie: de betonstenen waarin Blauwe Golven zijn uitgevoerd hebben een
twee maal hogere splijtreksterkte dan voor de hedendaagse KOMOkeur vereist is;
bovendien tonen dwarsdoorsneden van de betonstenen aan dat de kleurlaag ruim
voldoende dik aanwezig is. De betonexpert geeft aan dat een goede
schoonmaakbeurt de kleuren herstellen en dat de betonstenen van Blauwe Golven
nog minstens honderd jaar mee kunnen.
Ad. 6. Met de realisatie
van Creatieve Corridor wordt het gebied groen en wordt daardoor een locatie
voor ontmoeting en recreatie
Hierboven zijn al enkele
aspecten ter ontkrachting van dit argument naar voren gebracht. Allereerst
blijft het knooppunt Roermondseplein met de drukke verkeersafwikkeling intact. Tezamen met de voorgestelde parkeerlocatie
aan de Roermondsplein zijde blijft het gebied, ook al wordt het geheel en al
Creatieve Corridor, ongeschikt voor parkaanleg. Het groen dat gerealiseerd kan worden op deze locatie is
derhalve beperkt tot de
restgebieden tussen de wegen van het verkeerscircuit. Onder de 15 portalen van circa
30 meter diepte onder de afwikkeling van de brug, grenzend aan het
Roermondsplein (oostzijde) en Oude Kraan / Onderlangs is beplanting niet
mogelijk. De herrie, de
luchtvervuiling en het fijnstof die het drukke verkeer produceren en het noodzakelijke oversteken van de
snelwegen om de ‘restgebieden’ te bereiken maken dat dit geen ideale
locatie is voor de gedachte ontmoeting en recreatie.
Wel zal visueel de groene
singel langs Blauwe Golven worden ‘doorgetrokken’ en aan de zijden van het Roermondsplein en Oude
Kraan / Onderlangs een gewenste locatie voor ontmoeting en recreatie mogelijk
maken. De realisatie van deze gebieden tussen de gevelwanden en de randen van
de Blauwe Golven staat het behoud van de Blauwe Golven niet in de weg.
Conclusie: de realisatie van Creatieve Corridor, met verwijdering van de Blauwe Golven, verandert niets aan de bestemming van dit gebied tot
verkeersknooppunt met lawaai, luchtvervuiling en fijnstof en tot
parkeerterrein. Het zijn
de randen buiten de Blauwe Golven waar vergroening mogelijk is en die voor
ontmoeting en recreatie geschikt zijn.
Ad 7. Het behoud en
onderhoud van Blauwe Golven kost de Arnhemmers veel geld
Algemeen bekend is dat het
laatste decennium gemeentes ernstig hebben bezuinigd op ‘openbaar groen’:
perken, parken, wegstroken en rotondes. Rozen en bloemen moesten als eerste het
veld ruimen. Desondanks bestaat er domweg geen ‘onderhoudsarm groen’ in de
strikte zin van het woord. Ook struiken, bomen en bodembedekkers dienen
onderhouden te worden. Hetzelfde geldt voor stoepen, wegen, afwateringsputten.
De kosten voor het oorspronkelijk onderhoud van Blauwe Golven – het jaarlijks
schoonmaken ervan – zijn niet bekend en al jarenlang wordt er geen onderhoud van het geheel meer gepleegd waardoor dit omgevingskunstwerk er triest
bijligt en de oorspronkelijke heldere witte en blauwe kleuren zijn verdwenen
onder een laag vuil. Algemeen bekend is dat wanneer men regulier onderhoud
pleegt, dit goed op te brengen is. Pas bij achterstallig onderhoud dienen extra
(lees: onnodige) kosten gemaakt te worden. Blauwe Golven is een parkeerterrein
dat geld oplevert! Indien de beoogde wegverlegging wordt gerealiseerd en Blauwe
Golven worden gehandhaafd, wordt het aantal parkeerplaatsen verhoogd van de
huidige 150 naar circa 250.
Conclusie: al jarenlang wordt behoudens een zeer klein gedeelte, geen onderhoud meer gepleegd aan Blauwe Golven en de fontein is
uitgeschakeld: ergo het onderhoud kost de Arnhemmers momenteel bijna niets.
De Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem heeft uitgerekend dat Blauwe Golven in
potentie 2.111.850 euro op jaarbasis opbrengt gebaseerd op een
parkeer-urentarief van 2,85 x 150 auto’s x 95 betaalde uren per week x 52
weken. Zie: Parkeren Arnhem, parkeerterreinen, Oude Kraan – Blauwe Golven.
Het laagste punt van
Blauwe Golven bevindt zich waar de weg naar Oosterbeek
onder de afrit van de brug door loopt in de buurt van de fontein. Onder de
golven bevindt zich een
waterbekken dat de gemeente Arnhem sinds de realisering van Blauwe Golven
regelmatig leegpompt. Indien dit niet bijtijds gebeurt, ontstaat wateroverlast;
dit heeft dus niets te maken met de constructie van Blauwe Golven. In september 2017 heeft Peter Struycken een aantal geïnteresseerde
gemeenteraadsleden rondgeleid over Blauwe Golven. Het toeval wilde dat het die
dag extreem (stort)regende. Desondanks was er geen spoor van wateroverlast.
Wanneer
bij extreme regen het water uit het rioolstelsel van de gemeente Arnhem niet
kan worden weggepompt is er op een groot aantal plaatsen wateroverlast: Station
/ viaduct Presikhaaf, Waterbergeseweg, Velperweg, Rozendaalseweg, Geitenkamp et
cetera. Het is een kwestie die in Casa uitgebreid besproken is. Gezocht wordt
naar maatregelen voor een algemene vermindering van de wateroverlast in de
stad.
Conclusie: indien het waterbekken dat zich bij het laagste punt van
Blauwe Golven bevindt
en het rioolstelsel van de gemeente Arnhem bijtijds worden leeggepompt is er geen wateroverlast.
Putte, Breda, Arnhem, 28
december 2017
Peter Nijenhuis, Werkgroep
Behoud Blauwe Golven Arnhem
Gerard van den Berg en
Johanna Jacobs, Werkgroep Monumentale Kunst van Erfgoedvereniging Bond
Heemschut
