Arnhem is een groene stad die zich als een hand uitstrekt in
de Veluwe. Tussen de bebouwde vingers dringt de natuur de stad binnen. Een
Veluws hert of zwijn zou via de parken Zypendaal en Sonsbeek bij wijze van
spreken naar de achterzijde van het station kunnen wandelen. Toch heeft het
alom tegenwoordige groen van parken, singels en het vooralsnog groene gebied
van Meinerswijk en Stadsblokken ten zuiden van de Rijn onvoldoende effect op de
luchtkwaliteit in en nabij de hoofdaders van het verkeer, waaronder de
Mandelabrug en het Roermondsplein.
Een rapport van het RIVM, het Rijksinstituut voor de
Volksgezondheid en het Milieu, stelt na onderzoek dat aanplant van vegetatie in
de nabijheid van drukke verkeersaders niet helpt en de luchtkwaliteit zelfs kan
verslechteren. Het rapport getiteld Het effect van vegetatie op de luchtkwaliteit
(update 2011) concludeert (blz. 57) het volgende:
Dit rapport staat uitgebreid stil bij de invloed van vegetatie op ‘hot
spot’ locaties, zoals langs snelwegen en in of langs drukke binnenstedelijke
wegen. In die situaties is niet alleen de opnamecapaciteit van de vegetatie van
belang. Belangrijker is dat aanwezige vegetatie de luchtstroming beïnvloedt en
zorgt voor minder verdunning van de verkeersemissies op die locaties. De lokale
verkeersbijdrage neemt daardoor toe, terwijl juist die nadelig is voor de
gezondheid. Vooral de zeer fijne deeltjes die door het verkeer worden
uitgestoten zijn schadelijk voor de gezondheid, en de beschikbare studies laten
zien dat juist deze fractie niet of nauwelijks door de vegetatie wordt
opgenomen. De studies die sinds 2008 beschikbaar zijn gekomen bevestigen de
eerdere constatering dat de inzet van vegetatie nabij verkeersbronnen niet
leidt tot verbetering van de luchtkwaliteit, maar de luchtkwaliteit juist kan
verslechteren. Zowel vanuit oogpunt van luchtkwaliteit (concentraties) als
vanuit gezondheidskundig oogpunt is het inzetten van vegetatie om de lucht te
filteren langs of in drukke wegen of straten dan ook geen aan te bevelen
maatregel.
Wat ons betreft is het rapport van het RIVM een reden om te
twijfelen aan het milieuargument van de voorstanders van sloop. Bomen en
planten leveren een bijdrage aan de verbetering van de luchtkwaliteit, maar
alleen als het gaat om grote oppervlaktes zoals bossen en parken. Zelfs bij die
grote oppervlaktes is de bijdrage van bomen en planten volgens het RIVM-rapport
echter gering en onzeker. Op grond van het rapport achten wij het onaannemelijk
dat het slopen van Blauwe Golven, om op een betrekkelijk klein gebied 27 bomen en
struikgewas aan te planten, daadwerkelijk winst oplevert voor het milieu. Het
RIVM-rapport duidt zelfs op het mogelijke gevaar van aanplant: de
verslechtering van de luchtkwaliteit.
Bij dit alles komt nog iets anders. Als Blauwe Golven
gesloopt wordt, komen er 25.000 m2 betonklinkers ‘vrij’. Die moeten vernietigd
worden. Hergebruik is vanwege de aanwezige kleurlaag immers onwaarschijnlijk.
Het vermalen van beton is evenwel extreem milieubelastend. Er komen grote
hoeveelheden fijnstof vrij. Laat de betonklinkers van Blauwe Golven dus liever liggen.
Red een uniek en iconisch kunstwerk en stel, wat ons betreft, ook de fontein
weer in werking, want waterstralen slaan aantoonbaar fijnstof neer uit de
lucht.
Peter Nijenhuis, Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem
Piet van Dijk, Vereniging Stadsschoon Arnhem
Johanna Jacobs, Werkgroep Monumentale Kunst,
Erfgoedvereniging Bond Heemschut
