woensdag 28 november 2018

BEHOUD BLAUWE GOLVEN EN HERSTEL FONTEIN IS NIET IN STRIJD MET GOEDE MILIEUZORG

Tijdens en na het rondetafelgesprek van 21 november jongstleden in het Arnhemse gemeentehuis kwam de milieukwestie meerdere malen ter sprake. Volgens de voorstanders van sloop van Blauwe Golven is het duidelijk. Wie kiest voor behoud van Blauwe Golven, kiest tegen het milieu. Is dat zo? Is het aannemelijk dat sloop en vergroening van het Roermondsplein een bijdrage leveren aan een betere luchtkwaliteit?

Arnhem is een groene stad die zich als een hand uitstrekt in de Veluwe. Tussen de bebouwde vingers dringt de natuur de stad binnen. Een Veluws hert of zwijn zou via de parken Zypendaal en Sonsbeek bij wijze van spreken naar de achterzijde van het station kunnen wandelen. Toch heeft het alom tegenwoordige groen van parken, singels en het vooralsnog groene gebied van Meinerswijk en Stadsblokken ten zuiden van de Rijn onvoldoende effect op de luchtkwaliteit in en nabij de hoofdaders van het verkeer, waaronder de Mandelabrug en het Roermondsplein.

Zou sloop van Blauwe Golven en aanplant van groen hier werkelijk een verschil kunnen maken? Aan de hand van de plannen voor de aanleg van een park op het Roermondsplein van Buro Poelmans Reesink kan worden uitgerekend dat er in de open ruimte naast de afritten en wegen plaats is voor de aanplant van 27 bomen en wat struikgewas. Verbetert dat de lucht? De zaak steekt ingewikkelder in elkaar dan de voorstanders van sloop doen voorkomen.


Een rapport van het RIVM, het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en het Milieu, stelt na onderzoek dat aanplant van vegetatie in de nabijheid van drukke verkeersaders niet helpt en de luchtkwaliteit zelfs kan verslechteren. Het rapport getiteld Het effect van vegetatie op de luchtkwaliteit (update 2011) concludeert (blz. 57) het volgende:

Dit rapport staat uitgebreid stil bij de invloed van vegetatie op ‘hot spot’ locaties, zoals langs snelwegen en in of langs drukke binnenstedelijke wegen. In die situaties is niet alleen de opnamecapaciteit van de vegetatie van belang. Belangrijker is dat aanwezige vegetatie de luchtstroming beïnvloedt en zorgt voor minder verdunning van de verkeersemissies op die locaties. De lokale verkeersbijdrage neemt daardoor toe, terwijl juist die nadelig is voor de gezondheid. Vooral de zeer fijne deeltjes die door het verkeer worden uitgestoten zijn schadelijk voor de gezondheid, en de beschikbare studies laten zien dat juist deze fractie niet of nauwelijks door de vegetatie wordt opgenomen. De studies die sinds 2008 beschikbaar zijn gekomen bevestigen de eerdere constatering dat de inzet van vegetatie nabij verkeersbronnen niet leidt tot verbetering van de luchtkwaliteit, maar de luchtkwaliteit juist kan verslechteren. Zowel vanuit oogpunt van luchtkwaliteit (concentraties) als vanuit gezondheidskundig oogpunt is het inzetten van vegetatie om de lucht te filteren langs of in drukke wegen of straten dan ook geen aan te bevelen maatregel.

Wat ons betreft is het rapport van het RIVM een reden om te twijfelen aan het milieuargument van de voorstanders van sloop. Bomen en planten leveren een bijdrage aan de verbetering van de luchtkwaliteit, maar alleen als het gaat om grote oppervlaktes zoals bossen en parken. Zelfs bij die grote oppervlaktes is de bijdrage van bomen en planten volgens het RIVM-rapport echter gering en onzeker. Op grond van het rapport achten wij het onaannemelijk dat het slopen van Blauwe Golven, om op een betrekkelijk klein gebied 27 bomen en struikgewas aan te planten, daadwerkelijk winst oplevert voor het milieu. Het RIVM-rapport duidt zelfs op het mogelijke gevaar van aanplant: de verslechtering van de luchtkwaliteit.

Bij dit alles komt nog iets anders. Als Blauwe Golven gesloopt wordt, komen er 25.000 m2 betonklinkers ‘vrij’. Die moeten vernietigd worden. Hergebruik is vanwege de aanwezige kleurlaag immers onwaarschijnlijk. Het vermalen van beton is evenwel extreem milieubelastend. Er komen grote hoeveelheden fijnstof vrij. Laat de betonklinkers van Blauwe Golven dus liever liggen. Red een uniek en iconisch kunstwerk en stel, wat ons betreft, ook de fontein weer in werking, want waterstralen slaan aantoonbaar fijnstof neer uit de lucht.

Peter Nijenhuis, Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem
Piet van Dijk, Vereniging Stadsschoon Arnhem
Johanna Jacobs, Werkgroep Monumentale Kunst, Erfgoedvereniging Bond Heemschut